Οι «παγίδες» ενός ελλιπούς τοπογραφικού στο Κτηματολόγιο

Σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη το σημαντικότερο εγχείρημα της χώρας, που αφορά στη σύνταξη του Εθνικού Κτηματολογίου, αφού στο 63% της εδαφικής επιφάνειας, κυρίως αγροτικές περιοχές, γίνεται κτηματογράφηση. Για να πετύχει όμως αυτό το εγχείρημα βασικό στοιχείο είναι η συμμετοχή των πολιτών.

Ομως, παρατηρείται μικρή σχετικά προσέλευση. Αυτό οφείλεται και στην υποχρέωση που έχουν οι ιδιοκτήτες να εντοπίσουν τη θέση του ακινήτου τους στον χάρτη του Κτηματολογίου. Αυτό στις περισσότερες περιπτώσεις είναι δύσκολο, δεδομένου ότι πολλοί είναι εκείνοι οι ιδιοκτήτες που αγνοούν ακόμα και την τοποθεσία που βρίσκεται το ακίνητό τους, παρόλο που το δηλώνουν στην Εφορία. Εκτιμάται λοιπόν ότι πάνω από το 40% των ακινήτων που βρίσκονται σε ορεινές περιοχές δεν θα δηλωθεί από τους ιδιοκτήτες του!

Δυστυχώς η μεγάλη καθυστέρηση στην ολοκλήρωση του κτηματολογίου που ξεκίνησε το 1994, έχει προκαλέσει ένα αντικειμενικό πρόβλημα. Στα 25 χρόνια που πέρασαν πολλοί «παλιοί» ιδιοκτήτες απεβίωσαν, ενώ διαλύθηκαν οι υπηρεσίες αγροφυλακής και δεν υπάρχουν πλέον και οι παλιοί υδρονομείς του χωριού.

Επιπλέον πολλοί αγροί δασώθηκαν και είναι πλέον δύσκολο να αναγνωριστούν, ενώ με την συνένωση των Δήμων, χάθηκε η ρόλος του κοινοτάρχη που είχε δεσμούς με τις οικογένειες του χωριού και την εποπτεία στην κτηματική περιφέρεια της κοινότητας. Τέλος ο σύγχρονος τρόπος ζωής απομάκρυνε τον άνθρωπο από τις πρωτογενείς δραστηριότητες του και πολλά ακίνητα σήμερα κατέχονται από πολλούς συνιδιοκτήτες, οι οποίοι λόγω του μεγάλου αριθμού των κληρονόμων δεν φρόντισαν για το ακίνητό τους. Παρατηρείται λοιπόν σήμερα μια αποξένωση πολλών ιδιοκτητών από τα ακίνητά τους, κυρίως τα αγροτικά.

Για αυτό τον λόγο υπάρχει αναγκαιότητα, οι ιδιοκτήτες να ψάξουν τα χωράφια τους, να αναζητήσουν τα παλιά όρια (ξεροληθιές, δέντρα, περιφράξεις κ.λπ.) και το κυριότερο να συντάξουν τοπογραφικά, ώστε να έχουν την ακριβή τους θέση κατά σχήμα, διαστάσεις και εμβαδό.

Σήμερα οι ιδιοκτήτες αντιλαμβάνονται την αναγκαιότητα σύνταξης ενός τοπογραφικού του ακινήτου. Θα πρέπει όμως να είναι προσεκτικοί και να απευθύνονται για τη σύνταξη του τοπογραφικού στον αρμόδιο από τον νόμο μηχανικό και όχι σε οποιονδήποτε δηλώνει ότι μετρά και βγάζει συντεταγμένες και τοπογραφικά κτηματολογίου.

Δηλαδή αυτός που κάνει μετρήσεις δεν είναι και ο αρμόδιος μηχανικός;

Το τοπογραφικό δεν είναι απλώς μια μέτρηση με όργανο, που μπορεί να το κάνει όποιος έχει χρήματα κι αγοράζει ένα G.P.S. για να βγάλει συντεταγμένες, αλλά είναι μια ολοκληρωμένη επιστημονική μελέτη. Ας δώσουμε ένα παράδειγμα, για να καταλάβουμε τη σπουδαιότητα ενός σωστού τοπογραφικού. Ενας που αγοράζει ένα ιατρικό εργαλείο π.χ. ακτινολογικό και βγάζει ακτινογραφίες δεν σημαίνει ότι έχει και την επιστημονική κατάρτιση να κάνει και ιατρική διάγνωση. Μόνο ένας ακτινολόγος ιατρός μπορεί. Ετσι και για την σύνταξη ενός τοπογραφικού απαιτούνται ιδιαίτερες γνώσεις των επιστημών της γεωδαισίας,χαρτογραφίας καθώς και της πολεοδομικής νομοθεσίας.

Γιατί είναι σημαντικό το σύγχρονο τοπογραφικό;

Το τοπογραφικό είναι η μελέτη που συνδυάζει την ακριβή αποτύπωση του χώρου και όλων των φυσικών και τεχνικών έργων και δραστηριοτήτων με την ισχύουσα πολεοδομική νομοθεσία και το θεσμικό πλαίσιο. Οπως για παράδειγμα αν δομείται και πόσο ένα οικόπεδο καθώς επίσης προσδιορίζει με ακρίβεια τη θέση του γηπέδου στο έδαφος, με τη χρήση των κρατικών συντεταγμένων ΕΓΣΑ ‘87.

Τι είναι αυτές οι συντεταγμένες ΕΓΣΑ που ζητά το Κτηματολόγιο;

Το ΕΓΣΑ 87’ είναι η συντομογραφία του συστήματος συντεταγμένων που χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και είναι το Ελληνικό Γεωδαιτικό Σύστημα Αναφοράς 1987.

Με τις συντεταγμένες αυτές προσδιορίζουμε ακριβώς την ιδιοκτησία μας στον ελληνικό χώρο.

Έτσι πετυχαίνουμε:

  • ορθό σχήμα, διαστάσεις και εμβαδό ενός γηπέδου και
  • τη σωστή του θέση μέσα στον ελληνικό χώρο.

Ποιος έχει δικαίωμα σύνταξης εξαρτημένου τοπογραφικού;

Η εκπόνηση και υπογραφή τοπογραφικών διαγραμμάτων εξαρτημένων από το Ελληνικό Γεωδαιτικό Σύστημα Αναφοράς του έτους 1987 (Ε.Γ.Σ.Α. ’87) διέπεται από συγκεκριμένη νομοθεσία και ειδικό πλαίσιο κανόνων, όπου περιγράφονται τα απαιτούμενα επαγγελματικά δικαιώματα και τα προσόντα των μηχανικών που εκ του κύκλου σπουδών τους και του γνωστικού αντικειμένου δύνανται να παρέχουν τις ανωτέρω υπηρεσίες μηχανικών προς τους ιδιώτες και το Δημόσιο. Σύμφωνα με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας αυτοί είναι οι:

  1. Αγρονόμοι τοπογράφοι μηχανικοί
  2. Πολιτικοί μηχανικοί και
  3. Τοπογράφοι Τ.Ε.

Πού μπορώ να μάθω ποιοι επιστήμονες είναι αρμόδιοι για εξαρτημένα τοπογραφικά;

Στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (Τ.Ε.Ε) και στα κατά τόπους παραρτήματά του, υπάρχει στη διάθεση των πολιτών ο κατάλογος με τα πλήρη στοιχεία των αγρονόμων τοπογράφων μηχανικών και πολιτικών μηχανικών. Αντίστοιχα στοιχεία μπορεί να βρει ο ενδιαφερόμενος και στην Επαγγελματική Ένωση των Τεχνολόγων Μηχανικών (Ε.Ε.Τ.Ε.Μ) για τα μέλη της.

Τι προσέχουμε να αποτυπώνει ένα ορθό τοπογραφικό;

Ένα τοπογραφικό διάγραμμα πρέπει να αποτυπώνει εκτός από τα όρια του γηπέδου τα εξής:

  1. Όλες τις κατασκευές.
  2. Κάθε στοιχείο εντός του ακινήτου (π.χ. γεώτρηση. δεξαμενή νερού κλπ). Ακόμη αποτυπώνει και στοιχεία και εκτός των ορίων της ιδιοκτησίας, που θα χρησιμεύσουν για την ορθή εφαρμογή των θεσμικών γραμμών. Όπως όρια οικισμού, ρέμα, δασικές εκτάσεις, αρχαιολογικούς χώρους, περιοχές προστασίας (NATURA) όρια ΖΟΕ, περιοχές με ειδικούς όρουςδόμησης (π.χ. παραδοσιακοί οικισμοί ή ιστορικά κέντρα πόλεων), ρυμοτομικές και οικοδομικές γραμμές, όρια αρχαιολογικών χώρων, δασικών εκτάσεων, οριοθετημένων ρεμάτων, γραμμές αιγιαλού και παραλίας, όρια απαλλοτρίωσης οδών και λοιπών δημοσίων εκτάσεων, πράξεις αναλογισμού και προσκύρωσεις για διάνοιξη δρόμου, κ.λπ.
  3. Τα δίκτυα κοινής ωφέλειας και ειδικά τις γραμμές υψηλής τάσης.
  4. Την απόσταση από τη θάλασσα.
  5. Την θέση του ακινήτου σε σχέση με την κορυφογραμμή
  6. Τον χαρακτηρισμό των δρόμων. Οι δε αγροτικοί δρόμοι ελέγχονται για τη νομιμότητά τους.

Τι πρέπει να βεβαιώνει ο συντάξας μηχανικός του σχεδίου;

Ενα πλήρες τοπογραφικό, φέρει υπεύθυνη δήλωση του μηχανικού, που βεβαιώνει αν το ακίνητο βρίσκεται:

  1. Εντός Περιοχής Χωροταξικής μελέτης ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ
  2. Εντός Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.)
  3. Εντός Περιοχών Ειδικής Προστασίας π.χ. NATURA
  4. Εντός Εγκεκριμένου Σχεδίου Πόλης ή Εντός Ορίων Οικισμού
  5. Σε περιοχή με καθεστώς Πράξης Εφαρμογής
  6. Σε υπό κτηματογράφηση περιοχή, όπου υπάρχει Εθνικό Κτηματολόγιο
  7. Αν έχει γίνει ανάρτηση ή κύρωση του Δασικού Χάρτη και τι μορφής έκτασης είναι το αγροτεμάχιο.
  8. Αν διέρχονται γραμμές υψηλής τάσης
  9. Αν είναι σε περιοχή με καθορισμένο αιγιαλό και παραλία.
  10. Επίσης για τα εκτός σχεδίου βεβαιώνεται αν υπάρχει κοινόχρηστος δρόμος ή αγροτικός.

Εγώ έκανα ένα «φτηνό» τοπογραφικό, που έχει τις διαστάσεις, το εμβαδό και τις συντεταγμένες. Αυτό δεν αρκεί για τη δήλωση Κτηματολογίου;

Το σίγουρο είναι ότι αυτό το το τοπογραφικό είναι ελλιπές και θα το ξαναπληρώσετε στο άμεσο μέλλον, όταν θα πρέπει να το επισυνάψετε κατά τη διαδικασία μιας μεταβίβασης ή την έκδοση οικοδομικής αδείας ή αντίρρησης κατά του δασικού χάρτη και πολύ πιθανόν σε περίπτωση που απαιτηθεί να υποβάλετε ένσταση κατά τη διαδικασία ολοκλήρωσης του κτηματολογίου.

Τι πρόβλημα μπορεί να προκύψει στο μέλλον από λάθος στο τοπογραφικό;

Το τοπογραφικό είναιη ταυτότητα του ακινήτου. Πιθανά λάθη κατά τη σύνταξη του, μπορούν να επιφέρουν σοβαρά προβλήματα όπως:

  • Ακύρωση συμβολαίου
  • Αντιδικίες και δικαστικές διενέξεις, λόγω αμφισβήτησης της ορθότητας του τοπογραφικού
  • Ανάκληση Οικοδομικών Αδειών.

Εμένα μου έκανε τη δήλωση ο φοροτεχνικός μου και ο ίδιος έκανε και τον εντοπισμό. Εχω κάποιο πρόβλημα;

Πράγματι η κατάθεση σύγχρονου τοπογραφικού δεν είναι υποχρεωτικήμε τη δήλωση στο κτηματολόγιο. Όμως ταυτόχρονα με τη δήλωση του ακινήτου πρέπει να γίνει και ο εντοπισμός στο χάρτη, που είναι αντικείμενο του αρμόδιου μηχανικού. Όπως ένας μηχανικός επαγγελματικά δεν μπορεί να επιμεληθεί τηςσύνταξηςμιας φορολογικής δήλωσης, έτσι κι ένας φοροτεχνικός δεν μπορεί να εντοπίσει πιστά το ακίνητό σας στον κτηματολογικό χάρτη, αφού η φωτοερμηνεία του χάρτη είναι αντικείμενο μηχανικού, ιδιαίτερα όσο αφορά αγροτεμάχια. Σε περίπτωση που κατά την διαδικασία σύνταξης του κτηματολογίου εντοπιστούν λάθη στη θέση του ακινήτου, απαιτείται ένσταση, που συνοδεύεται τότε υποχρεωτικά από εξαρτημένο σύγχρονο τοπογραφικό διάγραμμα και πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση.

Tης Γραμματής Μπακλατσή, Τοπογράφου – Πολεοδόμου Μηχανικού
taxydromos.gr